Piękna Berenika była królową egipską. Gdy jej mąż, król Ptolemeusz III, przebywał na niebezpiecznej wyprawie wojennej przeciw Syryjczykom, obiecała bogowi wojny podarować swe piękne włosy, jeżeli mąż powróci z wojny zdrów i cały. Gdy król szczęśliwie wrócił, dotrzymała danego słowa i złożyła swe wspaniałe warkocze w świątyni Aresa. Drugiego dnia włosy królowej zniknęły ze świątyni. Strażnicy mieli być surowo ukarani za niedbałą służbę. Ocalił ich jednak królewski astronom, Grek Konon z wyspy Samos (w tym czasie w Egipcie przebywało wielu uczonych greckich). Pokazał rozgniewanemu królowi zagubione pukle na niebie. Pochlebiony król i królowa uwierzyli temu i darowali niedbałość strażnikom świątyni. A astronomom przybył nowy gwiazdozbiór - Warkocz Bereniki.
    Gwiazdozbiór ten leży między Lwem a Wolarzem, pomiędzy gwiazdami Denebolą a Arkturem. U nas widać go od marca do sierpnia. Gołym okiem nie zobaczymy w nim zbyt wielu gwiazd, gdy jednak obserwujemy niebo lornetką, dostrzeżemy ich wielką liczbę, słabych, „chaotycznie" rozrzuconych. Należą one do naszej Galaktyki i oddalone są od nas „tylko" o kilkadziesiąt lat świetlnych. Natomiast w odległości dwustu pięćdziesięciu milionów lat świetlnych znajduje się skupisko innych układów gwiazdowych - gromada galaktyk. Niestety, można ją obserwować jedynie przez wielkie teleskopy.
    Wszystkie gromady galaktyk oddalają się zarówno od nas, jak i od siebie nawzajem. Zjawisko to nazywamy rozszerzaniem się Wszechświata lub ucieczką galaktyk. Rozpoczęło się ono przed kilkunastoma miliardami lat, kiedy wszystkie gromady galaktyk skupione były w przestrzeni o niewielkiej objętości. Pomiary ich widm wykazują, że ucieczka jest tym większa, im gromada znajduje się dalej od nas. Wzrost odległości o każdy milion lat świetlnych zwiększa prędkość ucieczki (tak zwane przesunięcie ku czerwieni) o trzysta kilometrów na sekundę (prawo 1Huble'a). Tak więc na podstawie szybkości ucieczki można było stwierdzić, iż najbliższa gromada galaktyk (w Pannie) jest od nas oddalona o 40 milionów lat świetlnych, a gromada w Warkoczu Bereniki - o 250 milionów lat świetlnych.