Nasze Gwiazdozbiory
Nasze Gwiazdozbiory

 

       

 

 

  Orzeł 

Aquila, Aquilae - Aql

Powiekszenie

    Gdy bogowie na Olimpie popijali ambrozję, pełne puchary roznosiła Hebe, córka Zeusa i Hery. Pewnego razu potknęła się o coś i upadła. Rozgniewało to pana bogów i ludzi, toteż za karę pozbawił ją tej funkcji. Hebe stała się później sławna z tego, ze wyszła za bohaterskiego Heraklesa (Herkulesa). Po niej funkcję podczaszego objął trojański chłopiec Ganimedes, którego Zeus zamienił w orła i przyniósł na Olimp. Fantazja Greków identyfikowała orła z Ganimedesem i dopatrzyła się go w letnim ugrupowaniu gwiazd, już przez mieszkańców Mezopotamii zwanego Orłem.
    Mały, lecz piękny gwiazdozbiór leżący w Drodze Mlecznej pod Łabędziem jest widoczny na wieczornym niebie od czerwca do końca roku. Najjaśniejsza jego gwiazda Altair (Atair) znajduje się od nas w odległości zaledwie piętnastu lat świetlnych. Ma dwukrotnie większą średnicę od naszego Słońca i jest od niego dziesięciokrotnie jaśniejsza. Ta biała gwiazda zbliża się Ku naszemu układowi planetarnemu z szybkością 26 km/s. Po obu jej stronach znajdują się słabsze gwiazdy. Na południu jest pomarańczowa b Aql (AIshain - zniekształcona nazwa orła po persku), oddalona od nas o czterdzieści dwa lata świetle. Właśnie tak z tej odległości wygląda nasze Słońce (zupełnie zwyczajna, żółtawa mała gwiazdka!). Na północy natomiast sąsiaduje z Altairem gwiazda g (Reda, Tarazed).
    Na uwagę zasługuje gwiazda zmienna h Aql, najjaśniejsza cefeida na niebie. Swą jasność zmienia bardzo regularnie w okresie jednego tygodnia. Zmiany te możemy śledzić porównując blask cefeidy z jasnością sąsiednich gwiazd. Ma średnicę pięćdziesiąt razy większą od Słońca, a oddalona jest od nas o dwieście lat świetlnych. Wyznaczanie odległości cefeid nie nastręcza zbyt dużych trudności. Między bowiem ich absolutną jasnością (to jest całkowitym wypromieniowaniem energii) a okresem zmienności (czasem upływającym między dwoma szczytami jasności) zachodzi ścisły związek. Okres zmienności można dokładnie wyznaczyć obserwując stopień jasności danej cefeidy przez dłuższy czas. Natomiast ze stosunku okres-jasność wyznaczamy znowu jasność absolutną. W ten sposób można łatwo obliczyć odległość cefeidy, bo jej widoma jasność jest przecież tym mniejsza, im dalej się znajduje.
    Cefeidy są po prostu słupami milowymi Wszechświata. Z ich pomocą wyznaczamy wielkie odległości (setki, tysiące i miliony lat świetlnych) zarówno wewnątrz Galaktyki, jak i w bliskich galaktykach sąsiednich.

 

STRONA GŁÓWNA

 

SYMBOLE

 

ALFABET GRECKI

 

 

OKOŁOBIEGUNOWE

 

WIOSENNE

 

LETNIE

Cygnus

Lyra

Aquila

Vulpecula

Delphinus

Sagitta

Hercules

Libra

Scorpius

Sagittarius

Capricornus

Scutum

Ophiuchus

Serpens

 

JESIENNE

 

ZIMOWE

 

POŁUDNIOWE

 

 

Opracowano na podstawie "Nase souhvezdi" - (c) Josip Kleczek