Lutnia 

Lyra, Lyrae - Lyr

    Dawni Grecy otaczali czcią nie tylko bohaterów i mocarzy, ale i artystów. Wielkim artystą w tych legendarnych czasach był śpiewak Orfeusz, który grał na darowanym mu przez samych bogów instrumencie - na lutni. Grał tak pięknie, że dzikie zwierzęta stawały się potulne, a nawet wzruszały się skały. Swą sztuką udobruchał władcę podziemi - Hadesa, nie potrafił jednak śpiewem ułagodzić gniewu pijanych bachantek, które go rozszarpały, ponieważ unikał ich towarzystwa. Jego czarodziejską lutnię wrzuciły do rzeki, lecz muzy (opiekunki sztuk) uprosiły bogów, by została przeniesiona na niebo i trwała tam po wieczne czasy jako jeden z gwiazdozbiorów.
    Lutnia jest małym, ale wyraźnym i interesującym gwiazdozbiorem położonym między Łabędziem a Herkulesem. U nas można ją obserwować wieczorem od maja do stycznia. Niebieskawa Wega należy do najjaśniejszych gwiazd naszego nieba. Jest to gwiazda okołobiegunowa. Promieniuje sto razy silniej niż Słońce. Znajduje się od nas w odległości dwudziestu sześciu lat świetlnych. Ma jasnoniebieską barwę, a ponieważ w letnich miesiącach widzimy ją wieczorem nad głową, toteż nie można jej pomylić z inną gwiazdą.
    Gwiazda b (Sheliak - arabska nazwa Lutni) jest zmienną zakryciową. Oba składniki są większe od Słońca, a swym kształtem przypominają bardziej jajka niż kule; są to wydłużone elipsoidy. Ten układ podwójny zmienia swą jasność nie tylko w okresie zakrycia. Ponadto obie gwiazdy otoczone są wspólną powłoką gazową, która się szybko rozpręża.
    Gwiazda e jest układem poczwórnym, składającym się z dwóch par obiegających wspólny środek ciężkości w dużej odległości.
    Pośrodku między gwiazdami b i g zobaczymy przez lunetę mgławicę planetarną (M 57) w kształcie pierścienia (obiekty takie nazywamy planetarnymi, ponieważ ich tarcze przypominają tarcze planet).
    Znana gwiazda RR Lyrae jest niewidoczna gołym okiem. Pulsuje regularnie, tak samo jak d Cephei. Jednak okres jej pulsacji jest krótszy niż jeden dzień i dlatego RR Lyrae oraz podobnie pulsujące gwiazdy nazywamy krótkookresowymi cefeidami. Są to stare obiekty, tworzące w Galaktyce składowy podsystem sferyczny. Występują też w gromadach kulistych, najstarszych tworach galaktycznych. Ponieważ natężenie ich promieniowania jest znane (wypromieniowują sto razy więcej energii niż Słońce), można wyznaczyć ich odległość. Im gwiazda tego typu jest bardziej odległa, tym słabiej świeci na niebie, gdyż dochodzi od niej mniej światła. Przyrządem pomiarowym (fotometrem) można dokładnie zmierzyć natężenie dochodzącego ku nam z gwiazdy światła.
    Blisko granicy Lutni z Herkulesem leży radiant Liryd. Ten rój meteoroidów znany jest od przeszło dwóch tysięcy lat. Pojawia się każdego roku między 20 a 22 kwietnia.