|
Byk
Taurus, Tauri - Tau
Na najstarszych znaleziskach
archeologicznych gwiazdozbiór Byka przedstawiany jest jako pierwszy
gwiazdozbiór zwierzyńcowy. Znali go dawni Chaldejczycy i Egipcjanie, a
później Celtowie czcili moment wejścia Słońca do tego gwiazdozbioru. Przed
czterema czy też pięcioma tysiącami lat wiosna zaczynała się w dniu, w
którym Słońce wstępowało w znak Byka. Według
greckiej mitologii wszechmocny Zeus chciał porwać Europę, piękną córkę
króla fenickiego. Aby ją oszukać, zamienił się w śnieżnobiałego byka i
wmieszał do królewskiego stada. Młodego i potulnego byczka Europa wkrótce
polubiła. Pewnego razu wsiadła na niego, chcąc się nieco przejechać. Byk
opuścił wówczas stado, wskoczył do morza i z Europą na grzbiecie popłynął
do wyspy Krety. Z tego powodu na niebo dostała się tylko głowa i kark
byka, pozostała bowiem część ciała zanurzona była w falach
morskich. Imię Europy nosi nasz kontynent i jeden z
księżyców Jowisza. W Byku znajdują się dwa samodzielne ugrupowania gwiazd
(gromady) noszące mitologiczne nazwy. Hiady były córkami Atlasa. Gdy ich
brata podczas łowów rozszarpał lew, tak długo płakały, aż Zeus z litości
wziął je do siebie na niebo. Drugą gromadą są Plejady, także córki tytana
Atlasa. Pierwotnie były nimfami morskimi, które Zeus na ich własną prośbę
zamienił w gołębice (po grecku "pelejades"). Byka
łatwo odnajdziemy nad Orionem. Jego najjaśniejsza, czerwonawa gwiazda
Aldebaran (Oko Byka) otoczona jest otwartą gromadą gwiazd - Hiadami.
Składa się ona z około dwustu gwiazd oddalonych od nas o sto dwadzieścia
lat świetlnych. Wszystkie poruszają się w tym samym kierunku - ku
gwieździe Betelgeuse. Takie gromady nazywamy gromadami
ruchomymi. Plejady znajdują się w odległości
czterystu lat świetlnych t zajmują przestrzeń o rozmiarach dwudziestu lat
świetlnych. Jeżeli macie dobry wzrok, zobaczycie sześć gwiazd tej gromady.
Ludzie obdarzeni wyjątkowo dobrym wzrokiem rozpoznają jeszcze więcej, bo
aż dziesięć. Przez lunetę możemy naliczyć ich ponad 100, a przypuszczalnie
jest ich około pięciuset. Są one zanurzone w obłoku międzygwiazdowym,
będącym pozostałością materii, z której przed pięćdziesięcioma milionami
lat powstały. W pobliżu gwiazdy z Tau znajduje się mgławica Krab widoczna przez
teleskop jako słabo świecący obłoczek. Żaden jednak obiekt nie przyczynił
się bardziej do poznania rozwoju Wszechświata niż ta mgławica, której w
czasach Bolesława Chrobrego nie było jeszcze na niebie. Są to pozostałości
po potężnym wybuchu gwiazdy (supernowej), obserwowanej w roku 1054 przez
chińskich astronomów. W całej naszej Galaktyce dochodzi do takiego wybuchu
raz na trzysta-czterysta lat. Są one obserwowane także w wielu innych
galaktykach. Przyspieszone podczas wybuchu cząsteczki nazywamy
promieniowaniem kosmicznym. Po eksplozji powstaje nie tylko mgławica, ale
i szybko wirująca gwiazda neutronowa. Gwiazda neutronowa w mgławicy Krab
obraca się prawie trzydzieści razy w ciągu jednej sekundy i przy każdym
obrocie wysyła ku nam puls zarówno promieniowania radiowego, jak i
widzialnego. Gwiazdy takie nazywamy pulsarami, a pulsar w mgławicy Krab ze
wszystkich znanych obiektów tego typu pulsuje w najkrótszych odstępach
czasu. Mgławica Krab jest również źródłem promieniowania
rentgenowskiego.
|
STRONA GŁÓWNA
SYMBOLE
ALFABET
GRECKI
OKOŁOBIEGUNOWE
WIOSENNE
LETNIE
JESIENNE
ZIMOWE
Orion
Canis
Maior
Taurus
Auriga
Gemini
Canis
Minor
Monoceros
Perseus
Eridanus
Lepus
Fornax
Columba
Caelum
POŁUDNIOWE
|
|
Opracowano na
podstawie "Nase souhvezdi" - (c) Josip Kleczek |
|