Nasze Gwiazdozbiory
Nasze Gwiazdozbiory

 

       

 

 

Orion 

Orion, Orionis - Ori

PowiekszenieOpis

    Stara legenda mówi o Orionie - dzielnym i pięknym myśliwym - że jego ojcem był Posejdon, władca wszystkich wód. Dzięki matce - namiętnej łowczyni z drużyny bogini łowów - Orion miał w Artemidzie opiekunkę. Od swego ojca dostał w posagu zdolność poruszania się w najgłębszym morzu, co jednak wiodło go do niepotrzebnych pokus. Prześladował śliczne nimfy Plejady tak długo, aż uprosiły Zeusa, by je przemienił w jakieś zwierzęta. Zeus uczynił zadość ich prośbie i zamienił je w gołębie, a później w ugrupowanie gwiazd na niebie, zwane dziś Plejadami. Orion, stale flirtujący, nie szczędził drużyny Artemidy, czym ją obraził, i ta poleciła olbrzymiemu skorpionowi, by go śmiertelnie ukłuł. Orion wprawdzie zmarł, lecz został wraz ze swym psem Syriuszem przeniesiony na niebo i umieszczony prawie naprzeciw Skorpiona(Niedźwiadka). Odtąd obydwaj się nienawidzą. Orion chowa się za zachodni horyzont w czasie, gdy nad wschodnim pojawia się Niedźwiadek.
    Gwiazdozbiór Oriona znany był w Mezopotamii już na trzy tysiące lat przed rozkwitem greckiej kultury. Tamtejsze plemiona zwały go Uru-anna (Światło Nieba). Z tej nazwy powstało imię Orion, które dotrwało do naszych czasów. Czyż to nie cudowne, że w skarbcu naszego ojczystego języka znajdujemy imię używane przed pięcioma lub sześcioma tysiącami lat w kolebce cywilizacji?
    Gwiazda a Ori, Betelgeuse, jest zmienną nieregularną. Średnica jej jest większa od odległości Ziemi od Słońca. Zmienia ona dość znacznie swą jasność w okresie od pięciu do sześciu lat. Większość gwiazd w Orionie ma barwę białą lub niebieską, ponieważ temperatury ich powierzchni są bardzo wysokie. Tworzą jedną gromadę o wspólnym pochodzeniu - asocjację. Liczy ona około dwustu gwiazd, ma średnicę trzystu lat świetlnych, a jest od nas oddalona o półtora tysiąca lat świetlnych. Podobnych asocjacji znamy około pięćdziesięciu, lecz asocjacja w Orionie należy do najwyraźniejszych. Jej środkiem jest Wielka Mgławica Oriona, widoczna gołym okiem w jego mieczu. Jest to rozległa mgławica gazowo-pyłowa (M 42), zawierająca materię o masie równej pięćdziesięciu masom Słońca. W jej najgęściejszych częściach jeden centymetr sześcienny zawiera dziesięć tysięcy atomów. Mgławica ta pozostaje w ścisłym związku z powstaniem asocjacji w Orionie. Są to po prostu resztki pierwotnego tworzywa, z którego w wyniku zagęszczeń powstały poszczególne gwiazdy asocjacji.
    W drugiej połowie października Ziemia podczas swej wędrówki dokoła Słońca spotyka się z rozległym rojem cząstek meteoroidowych, powstałych ze stopniowego rozpadu komety Halleya. Ich drogi w przestrzeni są równoległe i na Ziemię spadają z kierunku gwiazdy x Ori. Podczas przelotu przez atmosferę rozgrzewają się i topią gdzieś na wysokości stu kilometrów. Obserwujemy je jako meteory wylatujące od gwiazdy x Ori, toteż noszą one nazwę Orionidów. Najobficiej spadają około 20 października.
    W pobliżu gwiazdy z Ori świeci mgławica gazowa (IC 434*), na której tle widoczny jest profil ciemnego, nie oświetlonego obłoku materii międzygwiazdowej. Obłok ten z uwagi na kształt nazywamy Końską Głową.

* IC jest skrótem tytułu uzupełnienia do katalogu Dreyera, wydanego w roku 1953 pod nazwą lndex Catalogue.

 

STRONA GŁÓWNA

 

SYMBOLE

 

ALFABET GRECKI

 

 

OKOŁOBIEGUNOWE

 

WIOSENNE

 

LETNIE

 

JESIENNE

 

ZIMOWE

Orion

Canis Maior

Taurus

Auriga

Gemini

Canis Minor

Monoceros

Perseus

Eridanus

Lepus

Fornax

Columba

Caelum

 

POŁUDNIOWE

 

 

Opracowano na podstawie "Nase souhvezdi" - (c) Josip Kleczek